1–10. децембер в истории

08.12.-65 родив ся Квінтус Горацій Флаккус  (Quintus Horatius Flaccus, †8 до РХ),  майславнїйшый римлянськый поет.
04.12.1131 у віку 83 рокув умер Омар Хаям (*1048),  таджицькый філозоф и поет, фізик, математик,  звіздарь.
09.12.1608 у Лондону родив ся Джон Мілтон (†1674),  по Шекспірї майбулшый анґлійськый поет; секретарь  Олівера Кромвела; межи ёго славныма творами поема  Утраченый Рай (1667); за пропаґанду  републиканськых ідей король Якуб І. хотїв го  стяти, но пак ограничив ся спаленём ёго книг; поет  умер у віку 65 рокув, слїпый и самотный.
08.12.1638 в Дубровнику умер Иван (Дживо) Гундулич  (*1589), горватськый и сербськый бароковый поет.
03.12.1722 (22.11 Юл.кал.) у Чернухах Полтавськой  ґуб. родив ся Григорій Савич Сковорода (†1794),  руськый и украинськый поет, філозоф и  просвітитель.
04.12.1732 умер Джон Ґей (John Gay; *1685),  анґлійськый поет и драматик, автор баладичной  Жебрацькой оперы.
04.12.1795 в Екклфечану, Шкоція, родив ся Томас  Карлайл (†1881), шкотськый філозоф, історик,  писатель и публиціста, подля котрого історію  творят вылучно єдинцї.
01.12.1800 у Пустанєйку, жупа Феєр, родив ся Мігай  Верешмарті (†1855), вызначный мадярськый поет,  автор патріотичного стиха Szуzat (Воззваня):  "Мадяре! Непоколебимо отцюзнинї все вірный будь!"
05.12.1803 родив ся Фёдор Иванович Тютчев (†1873),  руськый поет; року 1821 по абсолвованю  Московського всеучилища служив діпломатом руськой  амбасады у Монахіумі (1822–1837), туй спознав ся  из Гайне и Шіллером, за незбаня на служебні  повинностї быв пропущеный и дале туй жив світськоє  житя як пріватна особа (1837–1844), но за писаня  на тему нїмецько-руського приятельства царь  Николай І. взяв го назад у службу, од року 1848  вертат ся до Росії и служит главным цензором;  выдав два тома стихув (1854 и 1868), писав у духу  пантеізма и славянофілства; стихы музикалні и  написані файным руськым языком.
07.12.1811 (25.11 Юл.кал.) у Николаєві, Галичина,  родив ся Николай Устиянович (†1885), священик,  галицькый русинськый писатель.
10.12.1821 (28.11 Юл.кал.) у Немирову, Винничина,  родив ся Николай Некрасов (†1878), руськый поет,  писатель, выдаватель; редаґовав "Современник", пак  "Отечественные Записки".
08.12.1822 в Сентендре, Австро-Мадярщина, родив ся  Яков Игнятович (†1889), познатый сербськый  писатель історично-патріотичных и соціалных  романув и повідань.
04.12.1823 у Палашовцях на Галичинї родив ся Иван  Николаевич Гушалевич (†1903), священик,  галицько-руськый поет, драматик, новинарь,  выдаватель.
08.12.1827 (26.11 Юл.кал.) у Твери родив ся  Николай Ґербель (†1883), руськый  літературознатель, поет и товмач, выдаватель  творув Шевченка и другых украинськых писателюв;  Гербель абсолвовав Нїжинськый ліцей, де жила  память о Ґоґолю, Куколнику и Гребінкови; служив як  офіцер на Украинї.
10.12.1830 в Амгерсту, Массачузетс, родила ся  Емілі Дікінсон (†1886), америцька поетка, котра за  живота опубликовала лем даколько вершув, а повное  зобраня коло 1800 вершув было юй опубликовано онь  року 1955; днесь межи найважнїйшыма поставами  америцькой поезії.
08.12.1832 родив ся Бєрнстєрне Бєрнсон (†1910),  норвежськый писатель, Нобелув лавреат (1903).
06.12.1833 (24.11 Юл.кал.) В Новум Саду родив ся  Йован Йованович Змай (†1904), сербськый ліричный  поет, член Академії.
01.12.1835 появила ся перва книга казок Ганса  Крістіана Андерсена.
01.12.1836 у Братіславі умер Йозеф Іґнац Байза  (*1755), католицькый фарарь, писатель; пудпоровав  реформы Йозефа ІІ. и просвітенськый абсолутізм;  став ся автором первого словацького романа Rene  mladenca prihody a skusenosti, котрый быв первов  пробов выхоснованя літературного словацького  языка у краснум писемстві.
03.12.1843 в Ужгородї у віку 54 рокув умер Михайло  (Михайлув) Лучкай (*1789), історик, фолклоріста,  автор цїнной порувнателной ґраматикы  славяно-русинськой (1830).
08.12.1855 у родиннум маєтку у Вологодськуй  ґубернії родив ся Владимир (Алексеєвич)  Ґіляровськый (†1935), руськый писатель, поет,  публиціста; ёму належит гірный стих "В России две  напасти: // Внизу — власть тьмы, // А наверху —  тьма власти"; Ґіляровськый позовав Илію Репину  про образ Запорожські козакы пишут письмо  турецькому султану (козак у білуй шапцї); року  1902 выдав опис побыту на Украинї "На родине  Ґоґоля".
03.12.1857 у Бердичову у фамілії писателя Анджея  Коженёвского родив ся Юзеф Коженёвскі, познатый  яко Джозеф Конрад (†1924), світовой славы  анґлійськый писатель польского рода.
09.12.1863 у Вільховум Яру, Харьковщина, родив ся  Боріс Грінченко (псевда: В. Чайченко, П. Вартовый;  †1910), писатель, публиціста, фолклоріста,  етноґраф, языкознатель, автор четыритомного  украинського словника.
10.12.1866 в Ружомберку родив ся Душан Маковицькый  (†1921), медик, публіціста, особный дохтор Льва  Толстого и запаленый пропаґатор его ідей; автор  Яснополянськых записок.
05.12.1870 умер Александер Дюма старшый (*1802),  автор Ґрофа Монте Крісто.
07.12.1870 в Майціхові при Тернаві умер Ян Паларик  (*1822), словацькый драматик, публиціста, автор  учебникув, орґанізатор літературного и  народностного живота, священник.
04.12.1875 у Празї родив ся Райнер Марія Рілке  (†1926), австрійськый поет.
05.12.1878 у селї Кандыбино на Сумщинї родив ся  Олександр Олесь (правд. Олександр. Ив. Кандыба,  †1944), украинськый ліричный поет; по падї Петлюры  еміґровав з Украины.
03.12.1885 (21.11 Юл.кал.) в Изах умер Иоанн  (Иванув) Раковськый (*1815), священник, редактор,  новинарь, автор учебникув, пропаґатор  великоруського языка як литературного про Русинув;  суть свідченя того, же перед смертёв пробовав  утїкнути перед преслїдованями, але трафив до  судового выслїду в Сиґоту, пак у Пешту, одкы  вернувши ся дому неодовга умер; дакотры факты дают  повод подозрівати отровеня.
10.12.1886 у Збудськуй Белї Пряшовського края  родила ся Анна Бурик, позната як Ирена Невицька  (тыж под псевдами Анна Новак, Анна Горняк; †1966),  продуктивна писателька украинськой оріентації и  феміністична активістка.
10.12.1891 у Шенеберґу (дн. пудгород Берлина)  родила ся Неллі Закс (правд. Леонія Закс; †1970),  нїмецька писателька жидувського рода, Нобелова  лавреатка (1966); року 1940 дякуючи помочи Селмы  Лаґерлеф была выслобожена з інтернації до лаґру и  выеміґровала до Швеції.
03.12.1894 на острові Самоа у віку 44 рокув умер  Роберт Луіс Стівенсон (Robert Louis Stevenson,  *1850), шкотськый писатель, автор Острова Сокровищ  (1883).
06.12.1896 родив ся Айра Ґершвин (Ira Gershwin),  америцькый поет и драматик, што вєдно из братом  (George Gershwin) и другыма композіторами написав  текст 20 популарных музикалув; лавреат премії  Пулітцера (1931 ).
03.12.1897 у Юрках Полтавськой ґуб. родив ся  Андрій Василёвич Головко (†1972), украинськый  писатель и крітик, зачинатель модерного стілу в  украинськуй літературї, участник 1. Світовой,  домовой, 2. Світовой войн; писав богатым языком.
01.12.1898 у Трстенуй Жілінського края родив ся  Іштван Кнєжа (†1965), вызначный мадярськый  славіста, што выказав великый масив славянськых  слов у мадярськум языку.
09.12.1901 у Фіуме, Австро-Мадярщина, родив ся  Едмунд фон Горват (Цdцn von Horvбth; †1938),  австрійськый прозаик и драматик, што майстерно  хосновав у своих творах языкы и гвары народув  габсбурґськой монархії; книгы писателя были  фашістами заказаны и палены у Монахіумі року 1933.
05.12.1903 у Горінчові, Пудкарпатя, умер Євґен  (Андріюв) Фенцик (*1844), сященик, новинарь и  белетріста руськой оріентації; выдавав Додаток ид  руськоязычнуй новинцї Листок (1885–1903), котрый  писав народным языком; 16.05.1926 ёму отворили  помяник в Ужгородї.
09.12.1906 у Дюрдёві родив ся Якым Яша Баков  (†1974), спортсмен, спортивный орґанизатор,  педаґоґ, поет.
10.12.1906 (27.11 Юл.кал) в Санкт-Петербурґу умер  Николай Гарин-Михайловськый (*1852), інженер,  руськый прозаик, автор реалістичных повістей,  повідань, и путёвых записок з Далекого Востока.
04.12.1910 в Турчанськуй Щавничцї родив ся Ян  Костра (†1975), словацькый поет и есеіста, малярь,  автор літературы про дїти и молодеж.
09.12.1910 (26.11 Юл.кал.) у Відню умер Лаза  Костич (*1841), сербськый поет, публиціста и  філозоф, силна и оріґінална творча особность,  котрый внюс до поезії новы формы и збогатив язык.
08.12.1912 в Обаві, Пудкарпатя, родив ся Стефан  (Василюв) Добош (†1978), літературознатель, автор  робот о Добрянськум, Духновичови,  Ставровськум-Попрадові, моноґрафії «Исторія  Карпаторуськой литературы» (1942).
01.12.1913 (18.11 Юл.кал.) у Чернечинї, Сумщина,  родив ся Платон Воронько (†1988), вызначный  украинськый поет, автор булше як 30 зберок поезій,  дїточых книжок, співанковых текстув; Шевченкув  лавреат (1972).
06.12.1913 пуд Череповцём родив ся Николай  Михайлович Амосов (†2002), вызначный новатор  украинськой кардіохірурґії, автор 400 научных  робот, руськый писатель; академик УАН (1969),  беспартійный Герой Соцтруда (1973).
10.12.1914 в Гыбах Жілінського края родив ся Юліус  Ленко (†2000), словацькый поет и товмач поезії.
05.12.1917 в Зволену родив ся Людо Зелєнка  (†1977), словацькый дїтськый и гумористичный  писатель, товмач.
02.12.1918 в Паріжу у віку 50 рокув умер Едмон  Ростан (Edmond Eugene Alexis Rostand; *1868),  французськый драматик.
02.12.1919 в Турзовцї, Жілінськый край, родив ся  Рудолф Яшик (†1960), словацькый писатель, котрого  знают характеризовати як словацького Гемінґвея.
01.12.1924 у Беоґраду родив ся Павле Ивич (†1999),  сербськый лінґвіста, академик.
04.12.1924 У Новум Садї вышло первое число новинкы  «Руске новини», орґана Руського  народно-просвітного общества.
04.12.1925 у Харькові, не доживши до 32 рокув умер  Василь Михайлович Блакытный (правд. Елланськый;  псевда: В. Блакытный, В. Еллан, А. Орталь, Маркіз  Попелястый, Валер Проноза; *1894), украинськый  поет и писатель, член ЦК КП(б)У в рр. 1920–1925 и  ВЦИК СССР; редактор володного часописа Вістї,  закладатель журнала Всесвіт; посмертно признаный  націоналістом и засуженый на кару смерти, а року  1934 у Харькові демонтовали памятник Еллану  Блакытному.
05.12.1925 у Варшаві умер Владислав Реймонт  (*1867), полськый реалістичный писатель, Нобелув  лавреат (1924) за четыритомный роман Хлопи  (1904–1909); послїдный ёго роман Бунт (1924) –  алеґоричноє зображеня октовбровой револуції в  Русії – быв заказаный в комуністичнум світї до р.  1989, а подобный ёму роман Звіринська фарма появив  Орвелл року 1945.
01.12.1928 у Дюрдёві родив ся Микола М.Кочіш  (†1973), вызначный русинськый лінґвіста, писатель,  педаґоґ.
10.12.1928 в Заважной Порубі родив ся Мілан Руфус  (†2009), вызначный словацькый поет, есеіста,  літературознатель, товмач.
05.12.1931 у Шиловцї на Полтавщинї родив ся Григір  (Михайлович) Тютюнник (†1980), вызначный  украинськый писатель, посмертный Шевченкув лавреат  (1989).
08.12.1932 у Старум Крымі умер Александр  Степанович Ґрін (правд. Ґріневськый, *1880),  руськый писатель-романтик: Плахты пламінисті  (1923), Габами бігуча (1928).
04.12.1933 в Камюнцї, округ Ст. Любовня, родив ся  Миколай Ксеняк, педаґоґ, русинськый писатель.
10.12.1934 в Братіславі умер Ферко Урбанек  (*1858), словацькый драматик, автор великого числа  популарных постановок переважно про охотницьку  сцену.
07.12.1936 в Русові при Станіславі умер Василь  Стефаник (*1871), украинськый писатель, майстер  псіхолоґічной новелы; у зборниках повідань Синя  книжочка, Камняный крест, Моє слово зобразив живот  украинськых селян в Австрії.
10.12.1936 в Римі у віку 69 рокув умер Луіджі  Піранделло (*1867), таліанськый писатель и  драматик, Нобелув лавреат (1934).
03.12.1937 вчинив самогубство Атіла Йовжеф (Jуzsef  Attila, *1905), мадярськый поет.
07.12.1941 умер 57-рочный намістный комісарь  Пудкарпатя Міклош Козма (*1884), вплывный  мадярськый політик, активный пудпорователь  русинськой културы.
03.12.1943 у Руськум Керестурї родив ся Юліан Пап,  аграрный фахман, новинарь, редактор, товмач и  преподаватель англійського языка, од року 1970  выступає яко успїшный гуморіста; жие у Новум Садї.
05.12.1944 в Ґорондї под Мукачовом родила ся  Тамара Керча, учителька, русинська писателька,  ілустраторка.
08.12.1944 в Руськум Керестур родила ся поетка  Ярослава Кочіш-Микита.
07.12.1946 в Ужгородї скараный на смерть Михаил  Демко (*1894), учитель, русинськый новинарь,  політик, посланик Сойма; соратник Андрія Бровдія,  чоловік, котрый все быв честный патріот свої  державы, наперек тому, быв засуженый совєтськым  судом «за колаборацію из противником» (Мадярами) и  забитый; «демократичный» світ нияк не реаґовав  на масові преслїдованя Русинув, Мадярув и Нїмцюв  Пудкарпатя за їх націоналность, пересвідченя,  соціалный стан.
09.12.1946 в Моравськум Лїсковум родив ся Душан  Мітана, передовый словацькый прозаик, поет,  есеіста, сценаріста.
01.12.1947 у Львові, в арешту, умер Юлій (Петрув)  Гаджеґа (псевдонім Юлій Русак,*1879), русинськый  історик, новинарь, писатель; автор книг "Очерк  культурной исторіи Подкарпатской Руси", 1927, трёх  книг повідань "Вещий сон", 1937, "Грешница и  другие рассказы", 1937, "Прилука", 1941.
10.12.1947 в Кошицях умер Николай Бескід (*1883),  священик, історик, етноґраф, літературознатель,  културный активіста.
03.12.1952 у Беоґраду умер Мілан Ґрол (*1876),  політик, драматик, есеіста, літературный и  театралный крітик.
03.12.1952 в Празї быв еґзеквованый смертный засуд  над бывшым міністром загранича Владом Клементисом  (*1902), словацькым політиком, правником,  новинарём; в року 1949 быв ведучым чехословацькой  делеґації на валной громадї ОЗН, и тогды в  западнуй пресї появили ся статї о приготовцї ёго  арешта, но Ґоттвалд, жебы опровергнути тоты  «плетькы» дав выїхати до Ню-Йорку Клемантисовуй  жонї; єднак в януару 1951 Клемантис быв  заарештованый, в року 1952 засуженый на смерть на  сфалсіфікованум процесї; реабілітованый року 1963.
08.12.1954 сербскы и горватскы писателе и  лінґвісты в Новом Садї уклали договор о  сербско-горватскум литературнум языку, котрый  пудписали 25 вызначных особ на чолї з Ивом  Андричом: Горваты Сербы и Чорногорцї мают общый  язык з двома выгварянями, кирилика и латинка  ровноправны, правопис мать быти еден.
06.12.1955 в Братіславі родив ся Даніел Гевіер,  словацькый поет, есеіста, редактор, автор дїтськой  літературы и выдаватель.
04.12.1970 у Новум Садї основали Общество  русинського языка и літературы (Дружтво за руски  язик и литературу).
09.12.1971 в Хабаровську умер у віку 83 рокув  Всеволод Никанорович Иванов (*1888), руськый  писатель, автор историчных повістий и  автобіоґрафичного романа.
05.12.1972 у Кієві умер Андрій Василёвич Головко  (*1897), украинськый писатель и крітик, зачинатель  модерного стілу в украинськуй літературї,  участник 1. Світовой, домовой, 2. Світовой войн;  писав богатым языком.
10.12.1972 у Москві умер Семен Кірсанов (Самуил  Іцекович Кортчик; *1906), талантливый руськый  поет-новатор, лїпшый ученик Маяковського.
01.12.1978 у Кієві умер Петро Панч (Панченко;  *1891), украинськый писатель, повідкарь, казкарь,  романіста; ёго роман Гомонїла Украина (1954) –  єден из лїпшых в украинськуй літературї; за  автобіоґрафичну повість На калиновум мостї (1965)  достав Шевченкову премію (1966).
08.12.1981 у Суботици умер Мафтей Винай (*1898),  доктор права, русинськый поет и публиціста.
08.12.1982 в Братіславі умер Ян Смрек (*1898),  словацькый поет.
06.12.1983 в Братіславі умер Мілош Колесар  (*1892), словацькый новинарь, редактор, писатель  (псевдо: Погронскі, Горегронскі, Подунайскі),  автор романа Злата фантазія (1933).
06.12.1983 в Братіславі умер 91-рочный Мілош  Колесарь (*1892), словацькый новинарь, редактор,  зоставитель Золотой Книгы Словенська (1929), автор  автобіоґрафичного романа и зберькы ліричных  повідань.
06.12.1987 у Мукачові умер Йосиф (Василюв) Жупан  (*1904), вызначный русинськый писатель проруського  стрему.
06.12.1993 в Новум Садї у віку 64 рокув умер Ян  Копчок (*1929), словацькый дольноземськый прозаик  и драматик.