11–20. юлий в истории

10.07.2014 22:05

18.07.1013 родив ся Германн фон Райхенау (Hermann  von Reichenau; †1054), нїмецькый монах бенедиктин,  якый сам себе называв Hermannus contractus, єден  из майбулшых ученых свого часу, математик и  звіздарь, історик, писатель и поет, компоніста и  теоретик музикы; быв паралізованый на обі ногы;  цїнность сохранила історична робота Chronicon ab  urbe condita ad annum 1054.
20.07.1304 в Ареццо родив ся Франческо Петрарка  (†1374), таліанськый поет.
19.07.1374 в Аркві при Падві умер Франческо  Петрарка (*1304), таліанськый поет.
12.07.1536 у Базелу умер Еразм Ротердамськый  (*1469), датськый писатель, гуманіста.
18.07.1541 родив ся Іґнатій Потій, украинськый  писатель, полеміста, закладатель украинськой  Ґрекокатолицькой Церьковли; польскый сенатор;  участник уніатського собора року 1596 в Берестю  (днесь Брест, Білорусія); од року 1600 митрополіт.
14.07.1743 (3.07 Юл.кал.) в Сокурах Казанськой  ґубернії родив ся Гавріил Державин (†1816),  руськый поет и державник, котрого творчость  вплынула на закладателюв русинськой літературы.
15.07.1799 при варошу Розета (Rosetta / Рашід) на  березї Межиземного моря в Еґіпту інженер Бушар  (Bouchard) найшов триязычну таблу (розетськый  камінь), котра помогла дешіфровати еґіпетські  гієроґліфы.
18.07.1811 у Калкаттї, Індія, родив ся Вілліам  Мейкпіс Текерей (William Makepeace Thackeray;  †1863), анґлійськый писатель сатірик.
20.07.1816 (8.07 Юл.кал.) в маєтку Званка  Новгородськой ґубернії умер Гавріил Державин  (*1743), руськый поет и державник, котрого  творчость вплынула на закладателюв русинськой  літературы.
14.07.1817 в Паріжу умерла Анна де Стал (правд.  Анна-Луиза Жермена Неккер, Anne-Louise Germaine  baronne de Staёl-Holstein; *1766), позната як  мадам де Стал, французська романтична писателька  наполеоновськой добы.
18.07.1817 умерла Джейн Остін (*1775), анґлійська  реалістична сатірична писателька, чиї творы днесь  сут повинным читанём про вшиткы училища Великой  Брітанії.
11.07.1819 у Зірцу родив ся Антал Реґулі (†1858),  народописник, світоходник, вызначный  фіно-угоріста; склав землеписну и народописну мапу  Сїверного Урала; первый у Мадярщинї хосновав  фотоґрафованя у народописнуй роботї.
11.07.1826 (23.07 Юл.кал.) родив ся Александр  Николаевич Афанасьєв (†1871), руськый історик  літературы, збератель народных казок; абсолвовав  образованя правника и робив у архіві міністерії  загранича; в роках 1855–1864 написав капіталну  роботу Руська народна казка; пуд тітулом Затаёвані  казкы року 1860 у Швайцу анонімно появив  сатіричні казкы, сміхуючі из руського немешства и  попув; у своюй главнуй роботї о літературї  Пониманя природы поезії у славян послужив ся  методом поруналной аналізы мітолоґії.
17.07.1849 (05.07 Юл.кал) у Гадячу, Полтавщина,  родила ся Олена Пчілка (Ольга Петровна Косач;  †1930), украинська писателька, публицістка,  поетка, редакторка часописа Родный Край,  етноґрафка, мати Лесї Украинкы и сестра Михайла  Драгоманова.
13.07.1851 родив ся Едмунд Еґан (†1901),  орґанізатор економикы Пудкарпатя (Верховинська  акція), лишив нам цїнный меморандум о сітуації  Русинув у конци 19. ст. (подля иншых податок родив  ся 03.07.1851).
11.07.1856 у Плзню умер Йозеф Каєтан Тил (Tyl;  *1808), чешськый драматик и прозаик, автор текста  народного гімна Ґде домов муй (1834), котрый быв  зачаточно лем співанков у грї Фідловачка анеб  жадный гнєв а жадна рвачка, музику до котрой  написав Франтїшек Шкроуп.
16.07.1857 умер Пєр Жан де Беранже (Pierre Jean de  Bеranger; *1780), французськый поет, утопичный  соціаліста, якый за свої політичні куплеты на  Наполеоновськый режім два раз сидїв у темници.
18.07.1863 опубликовали Валуєвськый оббіжник; акт  заказовав печатаня книг и театралні выставы в  украинськум языку; сам міністер внутрішных дїл  Валуєв мав думку, же «никакого малороссийского  языка не было, нет и быть не может».
13.07.1867 (01.07 Юл.кал.) в Ужгородї выйшло  первоє число літературной новинкы Світ (редактор  Віктор Кымак) общества с. Василія Великого  (предсїдник Адолф Добрянськый), яка была  бунтарська и бестактна сопротив власти и Церьковли  и закончила своє діятельство в януарї року 1871,  коли наклад упав до 160 кусув; намісто того зачали  выдавати уміренїйшу новинку Новый Світ (редактор  Віктор Ґебей).
15.07.1871 в Брезнї умер Ян Халупка (*1791),  священик, писатель, закладатель словацькой драмы.
17.07.1871 в Татарськум, Галичина, родив ся  Філарет Михайлович Колесса (†1947), збератель  музикалного фолклора Пудкарпатя.
18.07.1871 (06.07 Юл.кал.) новинка Новый Світ, ч.  23, публикує податкы Міністерії Просвіты, подля  котрых школоповинных Русинув є 77789 душ, но ходит  до школы лем 41,8%; руськых школ є 473; «народ  наш школу не любит,» пише новинка в числї 25.
13.07.1873 в Брезовой-под-Брадлом умер Самуел  Юркович (*1796), орґанізатор кооперації,  словацькый просвітный роботник, автор учебникув,  поет; вєдно з Йозефом Милославом Гурбаном заложив  Нїтрянськый Словацькый Народный Театер в Соботищу  и самопомочноє дружество Ґаздуськый Сполок в  Соботищу (1845), котрый быв первый у Европі  кредітный сполок.
12.07.1876 у Луковищах родив ся Иван Краско  (правд. Ян Ботто; †1958), словацькый прозаик и  поет модерны.
19.07.1879 у Кішкунфеледьгазї у худобнуй  селянськуй фамілії родив ся Ференц Мовра (†1934),  мадярськый писатель; на Будапештськум всеучилищу  выстудовав фах природопис–землепис, практично  занимав ся и археолоґіёв; по смерти Іштвана  Темеркеня став на ёго пост – діректора Сеґедського  музея; у літературных творах описовав селянськый  живот.
17.07.1889 родив ся Ерл Ґарднер (Gardner, Erle  Stanley; †1970), адвокат, америцькый писатель, што  добыв собі знамости булше як 80 детективныма  романами, у котрых фіґурує шпіцел Perry Mason; у  самых ЗША выдав 120 міліонув своих книг, верх 70  тітулув нафілмовали.
17.07.1891 (05.07 Юл.кал.) в Херсонї родив ся  Борис Лавренёв (правд. Сергеєв; †1959), вызначный  руськый прозаик и драматик соцреалізма.
19.07.1893 (04.07 Юл.кал.) у Баґдаті Кутаіськой  ґубернії родив ся Владимир Маяковськый (†1930),  познатый руськый поет и драматик.
11.07.1894 в Гайтовцї, Спіш, родив ся Петер  (Петрув) Сова (†1984), русинськый общественый  дїятель русофілського стрему, історик,  краєзнатель, писатель (Прошлое Ужгорода,  Архитектурные памятники Закарпатья, В дебрях  Карпат).
12.07.1894 в Одесї в родинї торговця родив ся  Ісаак Емануилович Бабел (†1940), руськый писатель  Украины, котрого творы потовмачили на десяткы  языкув: Одесские рассказы (1916), Конармия;  сопротив совєтськой власти Бабель быв лоялный; но  як вызначна фіґура у маю року 1939 быв  арештованый, а 1940 погыб у лаґру.
16.07.1896 в Шанпросе умер Едмон де Ґонкур  (Gonсоurt; *1822), французськый писатель,  закладатель літературной премии, котрый в  литературї выступав вєдно з братом Жулом  (1830–1870).
19.07.1896 у Кардросу, Шкоція, родив ся Арчібалд  Джозеф Кронин (Archibald Joseph Cronin; †1981),  шкотськый прозаик, дохтор.
18.07.1897 в Селенчи, Войводина, родив ся Ян Чаяк  мл. (†1982), словацькый писатель, новинарь и  етноґраф Войводины, сын Яна Чаяка с.т
17.07.1901 в Клімонтові Радомськой ґубернії (дн  Польща) родив ся Бруно Ясенськый (правд. Віктор  Зисман; †1938), польскый и руськый прозаик, поет и  драматик, чиї творы выдїляют ся легкостёв слога,  дінамичностёв и образностёв; писав и по  французськы.
14.07.1903 родив ся Ірвинґ Стовн (†1989), автор  біоґрафічных романув о Ван Ґоґу, Міхаелу  Анджелови, Шліманови, Джекови Лондону.
12.07.1904 родив ся Пабло Неруда (правдиво Reyes  Basoalto, Neftali y Ricardo, †1973), чілійськый  соціалістичный поет и діпломат; Нобелув лавреат  (1971), псевдоним взяв на честь Яна Неруды,  чешського писателя.
14.07.1904 в Леончинї, Польща, родив ся Іцхок  Зінґер (†1991), америцькый жидувськый (ідіш)  писатель, Нобелув лавреат (1978).
15.07.1904 у Баден-Веєру, купелёвум варошику,  скончав ся у віку 44 рокув на туберкулозу Антон  Павлович Чехов (*1860), руськый писатель.
12.07.1907 у Малацках Братіславського края родив  ся Людо Зубек (†1969), словацькый прозаик,  публиціста и товмач.
15.07.1908 (02.07 Юл.кал.) на Петромарювськуй  Копални, Катеринославськой ґубернії (дн.  Первомайськ, Луганщина) родив ся Борис Горбатов  (†1954), вызначный руськый прозаик и новинарь  соціалістичного реалізма.
16.07.1914 в Горянах родив ся Михайло Томчаній  (†1975), пудкарпатськый писатель, автор трілоґії  Жменякы.
20.07.1914 у Врутках Жілінського края родила ся  Гана Зелинова (†2004), словацька прозаичка и  драматичка, авторка літературы про дїтей и  молодеж.
14.07.1918 в Упсалї родив ся Інґмар Берґман  (†2007), світознатый шведськый режісер и писатель.
15.07.1927 у Дюрдёві, Войводина, родив ся Юліан  Колесар (†1992), малярь, русинськый поет и  етноґраф.
17.07.1927 в Тернаві родив ся Мирослав Валек  (†1991), словацькый поет.
12.07.1928 (30.06 Юл.кал.) у Відню родила ся  Вілгелмина (Мина) Караджичова (†1894), сербська  малярька, писателька и товмачка, дївка Вука  Стефановича Караджича.
18.07.1932 родив ся Євґеній (Александрович)  Євтушенко, руськый поет и писатель.
17.07.1940 у Магоней Сіті, Пеннсілванія, умер Еміл  Кубек (*1857), русинськый писатель и словникарь;  еміґровав до ЗША року 1904; автор трёхтомного  романа Марко Шолтыс: роман из житя Пудкарпатськой  Руси, Народных повістий и стихув (1922–1926),  Старославянсько-мадярсько -русько-нїмецького  словаря (1906).
13.07.1943 у Врбници, Босна и Герцеґовина,  горватськыма фашістами зостав забитый Иван Ґоран  Ковачич (†1943), горватськый писатель,  антіфашіста; чия поема Яма пак была выдана року  1945 на многых европейськых языках.
19.07.1945 у Бутырськуй тюрмі НКВД (Москва) умер  Авґустин (Иванув) Волошин (*1874), священник,  політик, писатель и автор учебникув про русинськы  школы.
20.07.1945 у віку 73 рокув умер Пол Амбруаз Валері  (*1871), єден из майбулшых французськых поетув  ХХ. ст., есеіста, філозоф и крітик; писав в духу  сімволізму; пробовав из математичным  конструктівістичным приступом ид поезії, де не має  значеня одушевеня.
15.07.1946 у Будапешту умер 82-рочный Антоній  Годинка (*1864), русинськый історик, писатель,  словникарь.
17.07.1948 в Стружници (днесь затопенуй) коло  Снины родив ся Юрко Харітун, педаґоґ, народный  поет, фолклоріста, публіціста, автор зборникув  Край мій рідный, Ластівочкы прилетїли, Гуслї з  явора; жиє в Кежмарку.
17.07.1948 в Стружници родив ся Юрко Харитун,  русинскый поет.
14.07.1950 у селї Торнёшпалца, Заповч, родив ся  Іштван Удварі (†2005), чоловый мадярськый  русиніста, з русинськыма корінями; заклав катедру  украинськой и русинськой філолоґії в Нїредьгазї;  на матеріалах русинськых памятникув и  лінґвістичной поруналной аналізы вызначив  характерны знакы русинського языка, што творят  основу ёго кодифікації; появив много статий и книг  по русинськы.
13.07.1960 в Лухану, провінція Коррієнтес,  Арґентина, у віку 64 рокув умер Йозеф  Ціґер-Гронськый (*1896), словацькый писатель,  публиціста и автор літературы про молодеж.
16.07.1963 у Москві умер Николай Асеєв (правд.  Шталбаум; *1889), руськый поет, сценаріста,  приятель В. Маяковського и Б. Пастернака.
20.07.1964 в Орябинї, округ Стара Любовня, умер  Иван Кендя (*1892), народный писатель, публіціста,  закладатель Народной Рады в Старуй Любовни  (1918), збератель фолклора, автор історії  спішськых друтарюв и памяток Друтарї (з властной  молодости).
14.07.1968 у Москві умер Константин Ґеорґ.  Паустовськый (*1892), руськый писатель.
11.07.1974 умер Пер Лаґерквіст (Paеr Lagerkvist,  *1891), шведськый писатель, Нобелув лавреат  (1951).
12.07.1974 в Братіславі у віку 65 рокув умер  Фердінанд Ґабай (*1908), педаґоґ, словацькый  прозаик и товмач.
11.07.1982 у Беоґраду умер Меша Селимович (*1910),  вызначный модерный романіста сербсько-горватськой  літературы: Дервіш и смерть (1966).
11.07.1982 в Братіславі умер Андрей Плавка  (*1907), познатый словацькый поет и прозаик, чиї  творы переложены як на языкы сосїдув, так и на  світовы.
18.07.1982 у Кембріджу, Массачузетс, ЗША, умер  Роман Осипович Якобсон (*1896), світознатый  руськый и америцькый лінґвіста и  літературознатель, приятель В. Маяковського,  споминаный у дакотрых творах поета як Ромка  Якобсон.
20.07.1983 в Перріополісу, Пеннсілванія, умер Юлій  Марина (*1901), сященик, політичный и културный  активіста, міністерськый радник у вопросах  школства од року 1939, редактор ґраматикы  угро-руського языка (1940) традіційного тренда,  менше пудданой украинськым вплывам, як пузднїйша  ґраматика Гарайды.
16.07.1985 в Ланґенбройху умер Гайнріх Белл  (*1917), нїмецькый писатель и товмач, Нобелув  лавреат (1972).
15.07.1990 умер Михаил Львович Матусовськый  (*1915), советськый поет, прозаик, автор текстув  многых любеных співанок (Подмосковные вечера, Это  было недавно, это было давно, С чего начинается  Родина, На безымянной высоте, Старый клён); року  1991 астрономы Крымськой звіздарнї объявили новый  планетоід (астероід) и назвали го Матусовськый.
14.07.1994 заступник началника “Управління юстиції  в Закарпатській області”, даякый Румянцев,  документом №15-03/18 одмітує реґістрацію  возродившого ся в Ужгородї Краёвого Общества имени  А. Духновича.
14.07.1995 у Кієві у віку 77 рокув умер Олесь  Гончар (1918), украинськый писатель; дебютовав з  великым успіхом романом Прапороносцї; лавреат  Ленинськой премії (за роман Тронка).
15.07.1995 в Братіславі умер Ян Стахо (*1936),  вызначный оріґіналный словацькый поет и товмач  поезії.
17.07.1995 в Братіславі умерла Маша Галямова  (*1908), словацька поетка.
12.07.1998 у Пряшові умер Юрій (Юрув) Костюк  (правд. Костьо, *1912), фолклоріста, компоніста,  музикознатель.
14.07.2000 в Братіславі у віку 79 рокув умер Йозеф  Містрик (*1921), словацькый языкознатель и  літературознатель.
14.07.2003 у Будапешту у віку 77 рокув умерла Ева  Яніковська (*1926), мадярська молодежна  писателька, котрой творы потовмачили на 30 языкув.
11.07.2005 у Братіславі у віку 83 рокув умерла  Клара Ярункова (*1922), словацька прозаичка,  авторка переважно молодежно-дїточой літературы.
17.07.2014 в ЗША умер 92-рочный Семан Мадзелян  (*1922), лемковськый писатель, котрый зажив  нїмецькы примусовы роботы, забраня до Червеной  армії, утрату родины, переселеной тым часом на  Украину, выселеня пуд Вроцлав в акції Вісла, а уже  як пензіста еміґровав до ЗША, до старшого брата;  богаты животовы скушеності сут основов ёго  творчости.