21–31. децембер в истории

21.12.1375 у Черталдо при Флоренції умер Джованні  Боккаччо (Giovanni Boccaccio; *1313), класик  світовой літературы, автор Декамерона (1348–1358).
27.12.1585 у віку 61 рокув умер Пєр де Ронсар  (Pierre de Ronsard; *1524), французськый  ренесансный поет, што внюс до французской поезії  великое богатство поетичных розмірув и створив  гармонію стиха.
30.12.1616 у Кієво-Печерськуй печатни выйшов  Часослов, перва печатана книга, на котруй  покладеный датум выданя.
27.12.1633 (17.12 Юл.кал.) у Дерманськум монастыри  коло Здолбунова у віку 55 рокув умер Мелетій  Смотрицькый (в миру Максим, *1578?, сын Герасима  из Смотрича коло Хмелницька, первого ректора  Острожськой Академії), украинськый и білоруськый  православный сященик, архієпископ Полоцькый,  писатель и філолоґ, автор славянськой ґраматикы  (1618–1619); учив ся у єзуітськуй академії у  Вілнї, протестантськых всеучилищах Лайпціґа,  Віттенберґа, Норінберґы; пуд псевдонимом Теофіл  Ортолоґ написав Плач (1610) против унії, де заруно  крітикує и православных (писав майбулше по  польскы); в роках 1624–1626 навщивив  Константінополь, Еґіпет и Палестину; у кунци  живота став уніатом (1627) и написав труды  Аполоґія (1628) и Protestаtia (1629) против  православія, де кликав прилучити ся до унії; умер  яко архімандріт Дерманського монастыря.
21.12.1639 у Ферте-Мілон, ґрофство Валуа (нынї  департамент Ен), родив ся Жан Баптіст Расін  (Racine, †1699), французськый драматик класичного  театра.
26.12.1716 в Корнгіллу, Велика Брітанія, родив ся  Томас Ґрей (†1771), анґлійськый  поет-сентіменталіста, літературознатель.
24.12.1798 у Заосю, Ґродненщина, у фамілії  схудобнїлого шляхтича Поляка и выкрещеной Жидкы,  родив ся Адам Міцкевич (†1855), польскый  романтичный поет, боёвник за слободу.
21.12.1804 у Лондону родив ся Бенджамин Дізраелі  (†1881), брітанськый писатель и штатник, автор  соціално-політичных романув, отець політикы  «прекрасной ізолації» .
23.12.1804 в Булонь-сюр Мер на сїверу Франції  родив ся Шарл Огюстен Сент-Бев (Charles Augustin  de Sainte-Beuve; †1869), французськый писатель и  літературознатель, чиї вершы «наполнены свіжостёв  и чистотов», подля Пушкина, а літературны портреты  тогочасных писателюв популарны и доднесь.
31.12.1812 в Торжи (дн. Савино Село, Войводина)  умер Юрай Рібай (*1754), парох нїмецькой парохії,  словацькый дольноземськый поет, лінґвіста,  етноґраф, публиціста.
27.12.1817 (15.12 Юл.кал.) у Тіфлісу, Російська  імперія, родив ся Ніколоз (Мелітонович)  Бараташвілі (†1845), класик ґрузинськой літературы  періода романтізма, майгірешный по Шота Руставелі  поет; лишив 41 верш и єдну поему; чажко приимав  утрату независимости Ґрузіёв и быв росчарованый у  тогочаснум обществі.
22.12.1822 в Тисовцю Бансько-БІстрицького края  родив ся Штефан Марко Дакснер (†1891), словацькый  немеш, політик, правник, народный будитель,  публиціста, поет и автор малых проз на темы  людовых леґенд.
29.12.1828 родила ся Юлія Сендреі (Szendrey  Julia), писателька, поетка, жона Шандора Петевфі,  дївка інспектора ґреко-католицькой ґімназії у  Великум Каролу коло Сукмара (днесь Carei в  Румынії).
22.12.1833 (10.12 Юл.кал.) родила ся Марія  Олександрівна Вилинська (псевдо: Марко Вовчок;  †1907), украинська писателька, етноґрафка,  закладателька украинськой дїточой прозы.
29.12.1834 у Вишничеву, Срим, умер Филип Вишнич  (*1767), сербськый поет и гуслярь, што достав  прозывку «сербськый Гомер" зато, же быв слїпый и  мав поетичный дар.
21.12.1838 Російська Академія Наук выбрала  чиновника з Оренбурґа, бывшого морського офіцера и  дохтора, Владимира Ив. Даля на свого дописного  члена за експонаты о природї Оренбурґського края;  в року 1854, коли Даль предложив Академії свуй  словник и службу по ёго завершеню, тото не было  приято; Даль ся не вздав, над словником робив дале  и выдав го в роках 1863–1866.
24.12.1844 у Хыщевичах, Львовщина, родив ся Євґен  Єронимович Желеховськый (†1885), украинськый  лексикоґраф и фолклоріста, автор двохтомного  малорусько-нїмецького словника на 64 тысячі слов  (1886).
23.12.1858 в Озурґетах (дн. Махарадзе), Ґрузія,  родив ся Владимир Иванович Немирович-Данченко  (†1943), руськый театралный режісер, педаґоґ,  драматик, теоретик и реформатор театра, Народный  Артіста Совєтського Союза (1936); закладатель  Московского Артістичного Академичного Театра  (МХАТ, вєдно з К. Станіславськым, 1898).
24.12.1863 у Лондону умер Вілліам Мейкпіс Текерей  (William Makepeace Thackeray; *1811), анґлійськый  писатель сатірик.
30.12.1865 в Бомбею родив ся Редіард Кіплінґ  (†1936), анґлійськый писатель и поет, лавреат  Нобела (1907).
21.12.1866 у Цеґледу родив ся Іштван Темеркень  (правд. Steingassner; †1917), мадярськый писатель,  од котрого ся учив Александер Маркуш и другі наші  лїпші писателї.
30.12.1874 в Руськум Керестурї у селянськуй  фамілії родив ся Михайло Мудрый (†1936); од року  1912 помочник пароха, а од року 1918 парох  руськокерестурськый; од року 1919, од заложеня  Руського Народного Просвітного Дружества и до  смерти – ёго предсїдник; выступав и яко публиціста  и пропаґатор народного языка.
30.12.1874 в Мартінї родив ся Янко Єсенськый  (†1945), вызначный словацькый писатель.
24.12.1876 у Новум Бугу, Новоросія, родив ся  Спірідон Федосіёвич Черкасенко (†1940),  украинськый писатель, поет и драматик  націоналістичного стрему; у творах зображовав  Донбас; року 1919 еміґровав, умер у Празї.
31.12.1877 у Харькові родив ся Гнат Мартинович  Хоткевич (†1938), украинськый писатель (писав и  пуд псевдонімом Гнат Галайда); по паду револуції  року 1905 еміґровав до Галичины и писав творы из  гуцулського живота; в Совєтськум Союзї быв  преслїдованый за націоналізм; писав и музику (600  творув).
22.12.1880 умерла Мері Енн Іванс ( Mary Ann Evans:  *1819), анґлійська романістка, яка печатала ся  пуд мужськым псевдонимом Джордж Еліот (George  Eliot).
24.12.1881 в Могеру, Андалузія, родив ся Хуан  Рамон Хіменес (Juan Ramon Jimenez, †1958),  еспанськый поет, Нобелув лавреат (1956); Хіменес  быв фаховый правник и діпломат; по Федеріко Ґарсіа  Лоркови майбулшый еспанськый поет; по установеню  фашістичного режіма еміґровав до ЗША.
26.12.1889 в Мелюшках на Полтавщинї умер Левко  Боровиковськый (*1806), украинськый поет-романтик,  фолклоріста, етноґраф, автор 12 ліричных балад на  сужеты украинськых передаюв.
26.12.1891 в Ню-Йорку родив ся Генрі Валентин  Міллер (†1980), америцькый писатель, котрый у  своих творах, часть из котрых были заказаны в ЗША,  рисовав секс без табу и условностей.
21.12.1892 в Лондону родила ся Ребекка Вест  (правд. Сесил Изабел Фейрфилд, †1983), британска  новинарька, писателька и литературознателька.
26.12.1892 у Мошовцях Жілінського края родив ся  Штефан Крчмері (†1955), словацькый писатель,  крітик и орґанізатор літературного живота.
21.12.1899 в Санкт-Петербурґу выйшло первое число  часописа «Огонёк», од року 1923 выходит у Москві.
25.12.1900 у Свиднику у віку умер 81-рочный  Александер Павлович (*1819 ), священик, русинськый  поет.
22.12.1901 в Дейвабани, Мадярщина, в жидувськуй  фамілії родив ся Ґейза Вамош (†1956), дохтор,  словацькый писатель, котрый перед наступаючым  націзмом утїк до Хіны, пак до Бразілії; ёго  контроверзный роман Одломена голуза (1934, 5.  выданя 2004) рисує проблемы адаптації Жидув у  словацькум обществі.
24.12.1901 (11.12 Юл.кал.) у Кімрах Тверськой ґуб.  родив ся Александр Фадеєв (Булыґа; †1956),  руськый совєтськый писатель (Розгром, Молода  ґарда), многорочный шеф Сполку Писателюв.
27.12.1904 в Будапешту родив ся Лацо Новомескый  (†1976), словацькый поет, новинарь, публиціста,  предсїдник Матицї Словенськой.
25.12.1908 в Дольнуй Леготї Бансько-Быстрицького  края ся родила Марія Янчова (†2003), словацька  писателька літературы про дїтий и молодеж.
25.12.1909 в Кромпахох ся родив Юліус Барч-Иван  (†1953), словацькый прозаик и драматик.
26.12.1913 пропав десь у Мексику у домовуй войнї  78-рочный Амброз Ґвіннет Бірс (Bierce, Ambrose  Gwinett, *1842), америцькый писатель повідань и  новинарь.
21.12.1917 в Келну родив ся Гайнріх Белл (†1985),  нїмецькый писатель и товмач, Нобелув лавреат  (1972).
25.12.1921 в Полтаві умер у віку 68 рокув Владимир  Галактионович Короленко (*1853), вызначный  руськый писатель Украины.
29.12.1921 родив ся Добрица Чосич (†2014),  сербськый писатель и політик, первый презідент  Союзной Републикы Югославії (1992–1993).
29.12.1921 у Пчолинум Снинського округа родив ся  Василь Латта (†1965), педаґоґ, лінґвіста,  вызначный русинськый ділектолоґ.
29.12.1924 умер Карл Шпіттелер (Carl Spitteler;  псевдо Карл Фелікс Тандем; *1845), швайцарськый  поет, Нобелув лавреат (1919) за епичну поему  Олімпійська ярь.
27.12.1925 у Ленинграду, у готелу Анґлетер, у віку  30 рокув завісив ся Серґей Александрович Єсенин  (*1895), руськый ліричный поет; погребеный зостав  у Москві.
24.12.1926 у Ладомировуй родив ся Николай Гвозда  (†2010), русинськый народный поет Пряшовщины.
25.12.1926 у Бортнум родив ся лемковскый писатель,  малярь и културный активіста Теодор Кузяк  (†2010).
29.12.1926 у купелях Вал-Мон, Швайц, умер Райнер  Марія Рілке (*1875), австрійськый поет.
27.12.1936 в Старуй Турї Тренчинського края умерла  Кристина Роёва (Kristina Royova; *1860),  закладателька харітативных сполкув, словацька  писателька морално-христіанськой тематикы, котрой  булша часть творув достала популарность и  публикацию вецей як на 30 языках аж в 2000-х  роках.
25.12.1938 у Празї умер Карел Чапек (*1890),  вызначный чешськый писатель, драматик и товмач; у  25 рокув зыскав докторат из філозофії; игра RUR  принесла му світову знатость, туй первый раз  появило ся придумана ним стямка «робот»; Война з  Саламандрами была сатіров на фашізм и лем смерть  автора спасла го од росправы.
27.12.1938 у лаґру по Владівостоком погыб Осип  Емілович Манделштам (*1891), руськый писатель и  поет, прозаик и есеіста.
21.12.1940 у Гейворт, Голлівуд, умер Френсіс Скотт  Фітцжералд (Francis Scott Fitzgerald, *1896),  америцькый романіста и новеліста; реалістично  описовав живот 1920-х рокув (Великый Ґетсбі,  1925).
22.12.1943 в Якубові под Братіславов родив ся  Штефан Моравчик, словацькый прозаик, поет, автор  літературы про дїтей и молодеж, котрый вносит до  літературы много новаторськых елементув и широко  хоснує родный загорацькый діалект.
30.12.1944 у Везле, Франція, умер Ромен Роллан  (*1866), французськый писатель, Нобелув лавреат  (1915), автор моноґрафії о Ґанді и десятитомного  романа Жан Крістоф, прообразом котрого быв  Бетовен.
27.12.1945 в Братіславі умер Янко Єсенськый  (*1874), вызначный словацькый прозаик и поет.
28.12.1945 у Голлівуду умер Теодор Драйзер  (Dreiser; *1871), америцькый новинарь и романіста:  An American Tragedy (1925).
25.12.1947 в Берхтесґадену, Австрія, умерла Катря  Василёвна Гриневичова (р. Банах; *1875),  украинська писателька, яка писала історичні  повістї.
29.12.1952 у Кієві умер Иван Антонович Кочерга  (*1881), украинськый драматик, Заслуженый Умілець  УССР (1950).
30.12.1952 у Празї умер Иван Олбрахт (право: Каміл  Земан; *1882), чешськый писатель, публіціста и  новинарь, што описав Пудкарпатську Русь з  рр. 1920–1930.
25.12.1953 в Мартіну Жілінського края умер Юліус  Барч-Иван (*1909), словацькый драматик и прозаик.
27.12.1953 в Закопанум у віку 59 рокув умер Юліан  Тувім (*1894), вызначный полськый поет, новинарь,  прозаик и товмач, антіфашіста.
21.12.1958 у Лос-Енджілісу у віку 74 рокув умер  Ліон Фойхтванґер (*1884), нїмецькый драматик и  романіста, якый быв майстром історичного романа  (Гамішный Нерон, Ґоя).
27.12.1967 в Калнум Потоку родила ся Юдіта  Кішшова, русинська поетка, редакторка и културна  активістка Русинув Мадярщины.
28.12.1968 у Львові умер Ваньо Гунянка (Д.  Вислоцькый, *1888), писатель, редактор,  выдаватель, публичный и културный актівіста з  Лемковины.
21.12.1972 в Братіславі умерла Зора Єсенска  (*1909), словацька товмачка, публицістка,  літературознателька и авторка репортажных книг;  найбулше заслужила ся товмаченями руськой и  совєтськой класикы.
28.12.1973 у Паріжу по руськы появили Архіпелаґ  ГУЛАҐ Александра Солженїцына, лїтературну студію  поліційной державной сістемы Совєтського Союза в  роках 1918–1956; за дакулько далшых місяцюв книга  выйшла у товмаченю на булше європейськых языкув; у  домовинї писателя роман назвали клеветами на  совєтську реалность и совєтськых людий; 12.02.1974  автор быв заарештованый, по чому выказаный з  краины и взято му пудданство; поселив ся у ЗША и  вернув ся дому вже Нобеловым лавреатом; од  Горбачова достав предложеня привернути совєтськоє  пудданство, єднак не прияв тото.
25.12.1975 у Кієві отворили памятник Ивану  Котляревському.
22.12.1981 у Будапешту умер Еміл Балецькый  (*1919), поет, писатель, товмач, фаховый  філолоґ-славіста; року 1937 закончив Мукачовську  руську ґімназію; до року 1939 учив ся на Карловум  універзітетї (Прага), дале переходит до  Будапештського універзітету, де зачав занимати ся  філолоґіёв и робив до кунця житя на катедрї  руського языка и літературы.
29.12.1981 в Заґребу у віку 88 рокув умер Мирослав  Крлежа (*1893), вызначный горватськый писатель,  драматик, есеіста.
24.12.1982 в Паріжу умер Луі Араґон (Louis Aragon;  *1897), французськый писатель.
31.12.1982 в Йонкерсу, Ню-Йорк, ЗША, умер Теодор  Докля (*1931), новинарь, поет, русинськый  актівіста з Лемковины, што од року 1961 еміґровав  за океан.
29.12.1984 в Беоґраду у віку 85 рокув умер Ґвідо  Тарталя (*1899), сербськый писатель, поет и  товмач, найбулше познатый своима книгами про  дїтей.
22.12.1989 умер Самуел Бекетт (Beckett; *1906),  ірського роду писатель и драматик, пишучый по  анґлійськы и французськы (Чекаючи на Ґодо),  Нобелув лавреат (1969).
30.12.1992 в Беоґраду у віку 78 рокув умер Михайло  Лалич (*1914), сербськый прозаик, новинарь и  сценаріста, булша часть творув котрого вінована  антіфашістичному бою.
22.12.1993 в Беоґраду умер Отто Біхалі-Мерин  (*1904), сербськый писатель, публиціста,  умілствознатель, котрый з братом Павлом Біхалі  заложив літературный часопис Нова Література и  выдавателськый дом Ноліт; де выдавали книгы  лївичарського характера.
21.12.1994 в Братіславі умер Ян Шімонович (*1939),  словацькый поет, товмач и есеіста.
24.12.1994 умер Джон Осборн (John Osborne; *1929),  анґлійськый драматик и сценаріста.
30.12.1996 у Львові умер Владимир Леонідович  Гошовськый (*1922), музиколоґ, фолклоріста, што  зобрав и нефалшовано опубликовав русинські  співанкы.
24.12.2008 у Лондону умер 78-рочный Гаролд Пінтер  (Harold Pinter; *1930), анґлійськый драматик,  поет, режісер, Нобелув лавреат (2005).
30.12.2012 у Вербасу умер Мирослав Сіладї (*1957),  ґрафичный дізайнер, новинарь, редактор русинськых  часописув и сайтув, автор сатіричных повідок.